Kantorenmarkt goed bestand tegen crisis, maar staat aan vooravond van grote verandering

Werken op kantoor

De Nederlandse kantorenmarkt lijkt op basis van actuele stresstests beter bestand tegen een crisis dan voor de kredietcrisis in 2008. Ook bij een relatief hoog werkeloosheidspercentage bereikt de leegstand niet het niveau van na de kredietcrisis. Wel zien we bewegingen als gevolg van de coronacrisis; de Nederlandse kantorenmarkt staat aan de vooravond van een grote verandering.

Gevolgen voor leegstand beperkt

Vastgoedadviseur CBRE Nederland voert op basis van de ontwikkelde data-analyses regelmatig stresstests uit voor de kantorenmarkt. Zelfs bij een werkloosheidspercentage van 9,4 procent in 2021 en een daling van de werkgelegenheid van 9,5 procent tot 2021, zoals verwacht in het meest negatieve scenario, blijven gevolgen voor de leegstand beperkt. Ondanks de verwachte vraaguitval, is het zeer onwaarschijnlijk dat het leegstand niveau van het dieptepunt van de kantorenmarkt in 2013 bereikt wordt. Dit meldt Vastgoedmarkt.nl vanuit een interview met CBRE.

Ingezette trends versneld door coronacrisis

Managing Director van CBRE Rudolf de Boer vult deze verwachting nog aan. “Daarbij verwachten we dat de coronacrisis eerder ingezette trends zal versnellen. Denk daarbij aan aandacht voor de flexibiliteit in gebruik, technologische innovatie, zoals smart buildings en outsourcing van diensten. Maar ook de ontwikkeling van gebouwen met gemengde functies. Gebouwen die hierin voorzien zullen de impact van de coronacrisis het beste het hoofd bieden. In de komende periode zal de focus van bedrijven zijn om na groen licht van het RIVM de terugkomst op kantoor te organiseren. In de praktijk zal dit betekenen dat door alle maatregelen rondom corona er eerder meer ruimte per werkplek nodig is dan minder.”

Vraag blijft hetzelfde, maar wordt anders

Marcel de Groot, CEO Flexas, denkt te zien dat dat de totale vraag naar kantoorruimte hetzelfde blijft. Dat geeft hij aan in een artikel op RTLnieuws.nl. “Er zijn plussen en minnen. We krijgen wat meer techbedrijven die vooral thuis gaan werken, maar een kleiner kantoor willen als ontmoetingsplek, maar we zien ook bedrijven die juist meer kantooroppervlak nodig hebben omdat ze afstandsmaatregelen houden.” De Groot verwacht niet dat we massaal thuis blijven werken, maar denkt ook dat de ‘ouderwetse’ grote kantoorruimtes langzaam zullen verdwijnen.

“Een tijd lang was centralisering de trend, maar ik denk dat we meer gaan spreiden. Dat je door het land of door de stad verschillende flexibele satellietkantoren hebt. Eentje in Almere, eentje in Haarlem en dan een hoofdkantoor in Amsterdam”, geeft hij als voorbeeld. “Daarnaast zullen er kortere huurcontracten komen, want bedrijven hebben minder overzicht.”

Het satellietkantoor als model voor de toekomstige kantooroplossing

Naast social distancing is een belangrijke post-corona uitdaging voor werkgevers het woon-werkverkeer. Vanaf 1 juli kan iedereen weer gewoon gebruik maken van het openbaar vervoer, ook voor niet-noodzakelijke reizen. Wel moet zoveel mogelijk de spits worden vermeden, blijven mondkapjes verplicht en moet de 1,5 meter afstand zoveel mogelijk bewaard worden. Of werknemers nu massaal weer het OV gaan gebruiken is afwachten.

Voor werkgevers zijn er vanzelfsprekend meerdere oplossingsrichtingen, en de beste oplossing is waarschijnlijk een combinatie van meerdere maatregelen, bijvoorbeeld een combinatie van thuiswerken, afwisselend op het hoofdkantoor werken, meer met e-bikes reizen of met de auto als de fietsafstand te groot is. Om de puzzel passend te krijgen, zouden satellietkantoren daar een cruciale rol in kunnen spelen. Dit is te lezen in de whitepaper ‘Uw satellietkantoor’ van Office Improves en MobilityLabel.

Immers, door op de juiste plek, in de juiste regio leegstaande verdiepingen flexibel in te richten, kunnen én schaarse werkplekken op het hoofdkantoor bespaard worden én hoeft er minder gereisd te worden door de medewerkers uit die regio en kan een groot deel van hen met fiets of e-bike naar een door de werkgever gefaciliteerde werkplek reizen. Een werkplek die bovendien arbovriendelijk, veilig en sociaal is. De whitepaper pleit ook voor een post-corona oplossing.

“Waarom zouden we ook na de coronacrisis niet kritisch blijven kijken naar onnodige mobiliteit, reistijd, -kosten en CO2-uitstoot? Hoe het nieuwe normaal er in 2021 en daarna uitziet, weet niemand, maar dat we op een andere manier zullen gaan kijken naar woon-werkverkeer, thuiswerken en tijdsonafhankelijk werken staat voor ons vast. Wat ons betreft is deze aanpak dan ook niet alleen op corona gericht. Dit is dé manier van kantoorgebruik in de toekomst: een gebalanceerde combinatie waarbij hoofdkantoor, satellietkantoren, flexplekken en thuiswerk elkaar slim versterken, gebaseerd op de wensen van de werkgever en werknemer.

Dit is een samengesteld artikel op basis van meerdere bronnen.

 

Bron: Office Improvers | RTL Nieuws | Vastgoedmarkt


Gerelateerde artikelen