Column | Jeppe de Boer: ‘Tijd om te praten over de toekomst van Nederland’
Ook de vastgoedindustrie kan een grote rol spelen bij onze toekomst: geef veel meer ruimte aan woningbouw, stelt columnist Jeppe de Boer.
Het was een politieke dans die moeilijk te missen was: die van president Trump met onze koning, met Mark Rutte en met alle westerse regeringsleiders. De top van de westerse politieke wereld was in Den Haag. Geopolitieke uitdagingen en defensiebudgetten staan nu overal hoog op de agenda. Onze eigen leiders leken echter blind voor dit alles. Bij ons bleven ze druk met doorzichtige spelletjes ‘vliegen afvangen’. De uitkomst van de NAVO-top heeft gigantische implicaties voor Nederland, maar asiel bleef het debat beheersen.
Deze column verscheen eerder op PropertyNL.com
Wij gaan straks 3,5% van ons BBP aan defensie uitgeven. Dit betekent jaarlijks € 18 mrd extra. Een terechte angst is dat dit een rem zal zijn op onze groei, maar kijkend naar het buitenland hoeft dat niet zo te zijn. De VS besteedt al jarenlang meer dan 3% aan defensie en heeft meer economische groei. Israël is een beladen politiek thema, maar wel een klein land dat 5% uitgeeft aan defensie en sneller groeit dan Nederland. Een slimme symbiose tussen industrie, wetenschap en defensie kan innovatie en groei juist aanjagen.
Als Europa beleven wij de omslag naar een nieuw tijdperk. Ex-bondskanselier Scholz noemde dit heel mooi een ‘Zeitenwende’. Dit maakt het nu de tijd om na te denken over de toekomst van ons land. Platgeslagen hebben wij vier grote uitdagingen: vergrijzing, energietransitie, ruimtelijke ordening en geopolitiek. Den Haag probeert dit op te lossen via eindeloos herverdelen van een koek die niet kan groeien. Zou het niet mooi zijn als we minder praten over problemen en meer denken over kansen? Als we denken over kansen, kunnen we veel leren van andere landen. Denk aan de ondernemende beleggers in de VS (versus onze risicomijdende pensioenfondsen). Denk aan de focus op onderzoek en innovatie in Singapore. Denk aan de langetermijnplannen van de Chinezen (plannen die werken).
Bij het herijken van Nederland zullen veel kosten voor de baten uitgaan. Investeringen in kernenergie of waterstofinfrastructuur zijn gigantisch, maar brengen later veel geld op. Dit geldt ook voor onderwijs en fundamenteel onderzoek.
Het goede nieuws is dat Nederland twee superkrachten heeft. Ten eerste hebben wij een relatief lage staatsschuld. Dit geeft ons veel meer ruimte dan andere landen om te investeren in toekomstige groei. Als we verstandig investeren, groeit ons BBP sneller dan de staatsschuld. Een tweede superpower is ons Groningse gas. Dit onderwerp raakt veel gevoelige snaren, maar toch ligt diep onder de Groningse bodem een belangrijke sleutel voor onze toekomst. Omdat ik geen verstand heb van gas, bevroeg ik een gerenommeerde gasexpert. Hij ziet € 350–400 mrd aan potentiële netto overheidsinkomsten. Dit is zoveel geld dat de politiek hier bijna zeker weer naar gaat kijken. Laten we er dit keer alleen voor zorgen dat Oost-Groningers wel baat hebben bij ‘hun’ gas.
Ook de vastgoedindustrie heeft een grote rol bij onze toekomst. We kunnen veel meer ruimte geven aan woningbouw. Laat nieuwbouw verdubbelen naar 150.000 woningen per jaar. Een kennisgedreven maar vergrijzend land moet open blijven voor internationaal talent. Door ons woningtekort levert immigratie veel weerstand op. Heel veel nieuwbouw kan deze weerstand mitigeren. Ook voor de staatskas zou dit mooi zijn. De BTW op 75.000 extra nieuwbouwwoningen schat ik op € 5 mrd per jaar.
Het gesprek over de toekomst van Nederland draait niet om politici, maar om ons. Wij moeten hier allemaal over nadenken. Bij de komende verkiezingen ga ik op zoek naar de verbinders. Naar de politieke denkers die verder kijken dan de waan van de dag. Die intellectueel nieuwsgierig zijn. Die openstaan voor samen denken en samen bouwen. Niet alleen met elkaar, maar vooral met de ondernemers, onderwijzers, kunstenaars, ouderen, ouders en kinderen van Nederland.
Jeppe de Boer is partner bij Annexum
