Advies: duurdere boodschappen en meer geld voor boer
De prijs van voeding moet omhoog, er moet een gelijk speelveld komen tussen gangbare boeren en kringlooplandbouw, en supermarkten moeten consumenten overhalen duurzame boodschappen te doen. Anders kan de boer tijdens de overgang naar kringlooplandbouw het hoofd niet boven water houden.
Dat zijn de conclusies uit het rapport dat de Taskforce Verdienvermogen onder leiding van Hester Maij vanavond aan landbouwminister Carola Schouten aanbiedt. De commissie kreeg opdracht te onderzoeken welke maatregelen nodig zijn om ervoor te zorgen dat boeren gewoon rond kunnen komen als zij overgaan op kringlooplandbouw, waarbij er zo min mogelijk grondstoffen worden gebruikt door hergebruik van producten.
Willen boeren de overgang kunnen maken naar duurzame landbouw die het bodemleven, grondwater en biodiversiteit sparen, dan moet gangbaar geproduceerd voedsel fors duurder worden, stelt de taskforce. Nu worden de negatieve effecten van conventionele landbouw als uitstoot van broeikasgassen en vervuiling van lucht, bodem en water, niet beprijsd. Aan de andere kant worden de positieve effecten op bijvoorbeeld het herstel van de biodiversiteit en landschapsbeheer in de kringlooplandbouw niet beloond.
Beprijzen
Volgens de taskforce rest de overheid niets anders dan de gangbare landbouw te beprijzen. Consumenten zijn tot op heden namelijk nauwelijks bereid om extra te betalen voor duurzaam geproduceerd voedsel. De opbrengst ervan moet wel weer naar de boeren als ondersteuning voor de omschakeling naar kringlooplandbouw.
Die beprijzing is er echter niet van vandaag op morgen, want daarvoor zal Nederland internationale afspraken moeten maken. Driekwart van wat de Nederlandse boer produceert gaat de grens over en het merendeel van wat er op de Nederlandse borden ligt, komt uit het buitenland. Wel kan Nederland in Europa al veel te weeg brengen, want 80% van wat de agrarische sector exporteert blijft binnen de EU, vooral in de ons omringende landen.
Consumenten prikkelen
Toch zijn er wel maatregelen waarmee direct gestart kan worden. Zo adviseert de taskforce subsidie voor boeren die overgaan tot kringlooplandbouw en bestaande Europese subsidie te reserveren voor de boeren. Daarnaast moeten alle partijen, van boer tot importeur en supermarkt, gegevens aanleveren over zaken milieueffecten die meetbaar zijn. Zo kan de overheid een heffing in het leven roepen op producten die nadelige milieu- en klimaateffecten heeft.
Winkeliers en supermarkten moeten consumenten prikkelen om over te gaan op duurzame boodschappen. Duurzaam geproduceerd voedsel zou een betere plaats in het schap kunnen krijgen of er kan extra reclame voor gemaakt worden.
Inkomen
Ook pleit de taskforce voor extra subsidie voor kringlooplandbouw. En boeren moeten meer macht krijgen tegenover de verwerkende bedrijven en de supermarkten. Dat kan door meer samenwerking, eerlijker prijzen. Zo krijgt een boer maar 15% van elke euro die er wordt uitgegeven aan een ui en gaat 70% naar de supermarkt. Van elke kipfilet gaat 20% naar de boer, terwijl pluimveeverwerkende industrie 65% in zijn zak steekt.
Het inkomen van boeren baart de commissie dan ook zorgen. Volgens de eerste schatting van kennisinstituut Agrimatie komt het gemiddelde gezinsinkomen van agrariërs in 2018 uit op €60.000. Dat is ver boven modaal, maar de inkomensongelijkheid onder boeren is groot. „De voorbije jaren had minimaal 20% van de boeren (er zijn uitschieters naar boven de 40%) een inkomen onder de lage inkomensgrens van ongeveer €25.000”, schrijven de opstellers van het rapport.
Bron: Telegraaf
