Duitse economie herstelt op slechts één been

Het economisch herstel na de zware recessie door de lockdowns in maart en april, verloopt uiterst ongelijk. Nieuwe Duitse cijfers laten zien dat de export in mei weliswaar een groei van 9,0% ten opzichte van april vertoont, maar nog altijd bijna 30% onder het niveau van mei 2019 ligt. Dat bleek donderdag uit gegevens van statistiekbureau Destatis.

In het kort

• De Duitse export heeft zich in mei hersteld, maar valt nog heel veel lager uit dan een jaar eerder.
• Er tekent zich een patroon af, ook in Nederland, van een sterk herstel van de detailhandelsverkopen en een zeer zwakke industriële productie en export.
• Omdat geen regio in de wereld gespaard blijft, kan de export maar moeilijk op eigen kracht herstellen.
• ING ziet een taak voor overheden om door extra stimulans het herstel verder vorm te geven.

Die gang van zaken in de exportsector staat in schril contrast met het herstel van de detailhandelsverkopen. Die waren in Duitsland in mei, bleek vorige week, al weer 3,8% hoger dan een jaar eerder. Het herstel in Duitsland loopt dus op één been.

Het CBS komt voor Nederland woensdag met de gegevens over de export in mei. Hier tekent zich een vergelijkbare ontwikkeling af. Het bureau meldde al dat de detailhandelsverkopen in mei, net als in Duitsland, al weer hoger waren dan een jaar eerder. Een spectaculaire 8,2% hoger zelfs. Ook Frankrijk meldde een verrassend krachtig herstel van de detailhandelsverkopen.

Overal in de wereld recessie

Omdat de recessie overal in de wereld tegelijk toeslaat, kunnen landen niet terugvallen op de traditionele motor van herstel: de export naar landen waarvan de economie nog wel goed draait. Eerder deze week gaf de Europese Commissie al aan dat het herstel van de zeer van de export afhankelijke Nederlandse economie trager verloopt door de mondiale economische problemen.

‘De conclusie van deze week is dat de economie voor haar herstel eenzijdig afhankelijk is van de binnenlandse bestedingen’, zegt hoofdonderzoeker Carsten Brzeski van ING, ‘De detailhandelscijfers waren super, ondanks alle discussies in Duitsland over nut en noodzaak van het mondkapje. De export en ook de daarmee verbonden industrie lopen sterk achter. Als je kijkt naar de nieuwe orders voor de industrie, dat is echt schrikbarend. Buiten de eurolanden is het haast niets meer. En dat na een jaar waarin de industrie het al zo moeilijk had.’

Het CBS komt vrijdag met de cijfers over de industriële productie in mei. Uit enquêtes blijkt dat van de industriële ondernemingen in Nederland per saldo 29% negatief was over de orderportefeuille voor de export. Sinds 2009 zijn dat soort slechte scores niet meer gezien.

Ook minder invoer

Uit de nog voorlopige cijfers van Destatis over de Duitse buitenlandse handel blijkt dat ook de invoer door Duitsland veel lager uitvalt, met een min van 21,7% in vergelijking met mei 2019. Zowel met de landen binnen Europa, als met landen erbuiten nemen de handelsstromen sterk af.

Tussen individuele landen zijn er wel grote verschillen. Meest opvallend is dat de export met China het nog redelijk doet, met een omzetdaling van 12,3% vergeleken met mei vorig jaar. De export naar de VS gaat veel harder onderuit, met 36,5% en die naar het VK zelfs met 46,9%. Uit China importeerde Duitsland in mei voor €10,7 mrd, en dat was zelfs 23,4% meer dan een jaar eerder. De waarde van de importen uit de VS daalde met 26,9%, die uit het VK met 20,3%.

Geen trekpaard

‘Het mondiale karakter van de recessie is een groot punt’, zegt Brzeski. ‘In het verleden was er tijdens een recessie altijd wel een regio die het nog goed deed en wisten Duitse exporteurs zich daaraan op te trekken. Dat heb je nu niet.’ Zo bleven tijdens de recessie van 2009 de economieën van China de Aziatische tijgers groeien, en fungeerden die als trekpaard voor Europa en de VS om te herstellen.

Brzeski trekt de conclusie dat in deze omstandigheden de overheden wel flink extra moeten stimuleren om de binnenlandse vraag verder te ondersteunen. ‘Om dit verhaal nog een positieve draai te geven: het is heel goed dat de overheden dat ook doen.’

Bron: FD