Het kantoor: meer gewaardeerd dan ooit

Amsterdam | kantoren aan de Zuidas

De berichten over de toekomst van de kantorenmarkt lijken soms tegenstrijdig. De economie krimpt en door het thuiswerken neemt de vraag naar kantoorruimte af. Maar van angst voor het einde van de kantorenmarkt lijkt geen sprake. Hoe valt dit te rijmen?

Na de topperiode voor de coronacrisis dalen de cijfers

Door het thuiswerken en tegenvallende economische resultaten daalde de vraag naar kantoren in 2020. De kantorenleegstand steeg licht naar 8,1% en de kantooropname daalde met 19% vergeleken met de periode voor corona. Dit presenteert JLL.

Het Financieele Dagblad meldt een halvering van het beleggingsvolume in kantorenvastgoed ten opzichte 2019. En Het Parool meldt dat in een onderzoek van KPMG zeven op de tien bedrijven aangeven minder kantoorruimte nodig te hebben door het thuiswerken.

De vraag naar kantoorruimte zal herstellen

Ondanks de cijfers en indicaties lijkt de onrust op de kantorenmarkt niet groot. Ervaringen na eerdere crises wijzen op herstel. De verwachting is ook nu dat de vraag naar kantoorruimte weer zal bijtrekken. Daar zijn namelijk, naast de ervaringen na eerdere crises, nog twee belangrijke redenen voor.

De Nederlandse kantorenmarkt heeft een gezonde startpositie.

De kantorenmarkt is nu veel gezonder dan voor de kredietcrisis in 2008. Het kantorenaanbod is in de afgelopen jaren kwalitatief verbeterd. De leegstand daalde en de vraag naar kantoorvastgoed bleef hoog. Beleggen in de transparante markt is relatief makkelijk en risicovrij. De kantorenmarkt kan dus wel tegen een stootje.

Het kantoor houdt een specifieke rol naast het thuiswerken.

Het kantoor heeft bepaalde belangrijke functies, die virtueel niet goed in te vullen zijn. Dit zegt Rianne Appel-Meulenbroek, verbonden aan de Technische Universiteit Eindhoven in Vastgoedmarkt. Collega’s ontmoeten, kennis delen en brainstormen is moeilijk online. Het kantoor is ook een plek om ongestoord te kunnen werken of waar juist de hectiek inspireert. Na lange periodes alleen maar thuiswerken, waarderen werknemers het kantoor weer.

Flexwerken verandert de kantorenmarkt

Hybride werken, oftewel flexibel de locatie kiezen om te werken, past in deze tijd van digitale mogelijkheden, de behoefte aan maatwerk en het terugdringen van files. Dit stelt Management Impact. De locatiekeuze hangt af van de benodigde interactie en de noodzaak om wel of niet tegelijk in dezelfde ruimte te zijn. Thuiswerken heeft een vaste plek in de lijst van mogelijkheden verworven.

Volgens Kempen past dit goed in de doelstelling van politieke partijen om dichtbevolkte gebieden te ontzien, ingegeven door infectiegevaar en moeilijke bereikbaarheid. Stedenbouwkundige planning moet woon-werkverkeer naar minder grootstedelijke, flexibele hubs leiden. Hubs die een gateway-functie vervullen en via e-bikes of elektrische auto’s bereikbaar zijn.

Corona heeft hybride werken een onverwachte boost gegeven en daarmee ook de veranderingen in de kantorensector. De kantorenmarkt herstelt en kantoorgebouwen blijven, maar aan de inrichting en functionaliteit worden andere eisen gesteld.

Meer weten over beleggen in kantoren?
Ontdek waar uw kansen liggen en kijk op annexum.nl/beleggeninvastgoed

De winnaars en verliezers op de toekomstige kantorenmarkt

JLL spreekt van een polarisatie-effect. Toppanden op toplocaties hebben de toekomst, maar kwalitatief laagwaardige kantoren zullen het lastiger krijgen. Kempen Real Estate ziet eenzelfde beeld. Zij verwachten dat in kantoren in buitenwijken en in verouderde, niet-functionele panden leegstand zal ontstaan. Ook zijn zij somber over co-werkplekken die voor verschillende bedrijven toegankelijk zijn.

Satellietkantoren of kleinere kantoorhubs vervangen het grote centrale vaste pand. Hiermee spelen bedrijven in op de groeiende behoefte van werknemers om niet ver te reizen naar kantoor.

Kantoren die goed afgestemd zijn op de nieuwe huurders, hebben eveneens een goede toekomst. Deze nieuwe huurders zijn goed-gekapitaliseerde technologiebedrijven, reclamebureaus, media- en informatieaanbieders met een bestendige inkomstenstroom. Door de techbedrijven was Amsterdam in het coronajaar 2020 één van steden met de hoogste de kantooropname in Europa. Amsterdam behaalde dit succes omdat de kantorenmarkt in de stad sterk is. En de stad is aantrekkelijk voor jonge hoogopgeleiden om te wonen en te werken.

Kantoren kunnen zeker nog succesvol bestaan naast thuiswerken en flexkantooroplossingen, mits zij voldoen aan enkele eisen. Meer groen, een betere lucht- en lichtkwaliteit, minder auto’s en CO2-uitstoot en betere faciliteiten voor werknemers die met de fiets komen. Meer veiligheid en wellbeing op kantoor is de winst van de coronacrisis.

Fijn: een dag naar kantoor!

Ondanks de vele kansen, blijft het afwachten wat het effect van de coronacrisis op de kantorenmarkt zal zijn. Duidelijk is wel dat een dag naar kantoor meer wordt gewaardeerd dan ooit. Sterker nog, het kantoor is voor bedrijven een strategisch concurrentiewapen om vooral de jonge, technologisch onderlegde talenten aan te trekken.

 

Bronnen: JLL | Financieele Dagblad | Het Parool | Kempen | Management Impact | Vastgoedmarkt


Gerelateerde artikelen